O'zbekiston metallurgiyasida 3D-bosma: kelajakka qadamlar

Jahon tajribasidan mahalliy innovatsiyalarga: O'zbekiston ilg'or texnologiyalarni qanday o'zlashtirmoqda

Zamonaviy dunyoda 3D-bosma sanoat ishlab chiqarishining qiyofasini tez o'zgartirmoqda va metallurgiya bundan mustasno emas. Ilg'or mamlakatlar allaqachon bu texnologiyani faol qo'llayotgan bir paytda, O'zbekiston bu yo'nalishda dastlabki, ammo ishonchli qadamlarni qo'ymoqda, texnologik burilish uchun zamin tayyorlamoqda.

Jahon tajribasi: rivojlanish uchun mo'ljal

AQSh, Germaniya, Yaponiya va Xitoyda metall bilan 3D-bosma allaqachon ishlab chiqarish jarayonlarining ajralmas qismiga aylandi. General Electric va Siemens kabi kompaniyalar turbinalarning murakkab qismlarini yaratish uchun additiv texnologiyalardan foydalanib, vaqt va resurslarni tejaydi. Aerokosmik sanoatda 3D-bosma yengil va mustahkam komponentlarni ishlab chiqarish imkonini beradi, bu esa uchish apparatlarining og'irligini sezilarli darajada kamaytiradi.

O'zbekiston: yangi davrga dastlabki qadamlar

O'zbekistonda metallurgiyada 3D-bosmadan foydalanish boshlang'ich bosqichda, ammo mamlakat bu texnologiyani joriy etish uchun faol ravishda zamin tayyorlamoqda. Yaqinda Toshkentda K-Lab Uzbekistan 3D-bosma laboratoriyasining ochilishi bu yo'nalishda muhim qadam bo'ldi. "K-Lab Uzbekistanning ishga tushirilishi - bu shunchaki yangi laboratoriyaning ochilishi emas, balki mintaqada texnologik yetakchilikka da'vo", - deydi sanoat innovatsiyalari bo'yicha ekspert Aziz Rahimov. "Biz yosh mutaxassislar tajriba o'tkazishi va prototiplar yaratishi mumkin bo'lgan platforma yaratmoqdamiz, bu kelajakda metallurgiyamizda inqilobiy o'zgarishlar uchun asos bo'lishi mumkin".

Boshqa sohalarda keng qo'llanilishi

Agar O'zbekiston metallurgiyasida 3D-bosma endigina o'z yo'lini boshlayotgan bo'lsa, boshqa sohalarda u allaqachon faol qo'llanilmoqda:

1. Tibbiyot: Individual protezlar va implantlarni yaratish.
2. Arxitektura: Binolar va inshootlarning tezkor prototiplash.
3. Ta'lim: Ko'rgazmali o'qitish uchun 3D-modellardan foydalanish.
4. Zargarlik: Murakkab shakldagi noyob taqinchoqlar tayyorlash.

"Bizning stomatologiya va ortopediyada 3D-bosmani qo'llash tajribamiz bu texnologiya qanchalik samarali bo'lishi mumkinligini ko'rsatadi", - deydi Samarqanddagi "NurMed" klinikasi bosh shifokori Dilshoda Karimova. "Biz bir necha soat ichida individual protezlar yarata olamiz, bu ilgari haftalar davom etardi".

Kadrlar tayyorlash: muvaffaqiyat kaliti

Yangi texnologiyalarni rivojlantirish uchun malakali mutaxassislarning muhimligini tushungan holda, O'zbekiston ta'limga faol investitsiya kiritmoqda. Toshkent davlat texnika universiteti yaqinda maxsus additiv texnologiyalar laboratoriyasini ochdi, bu yerda talabalar 3D-bosmani amalda o'rganishlari mumkin.

"Biz sanoatimizni oldinga siljitadigan mutaxassislarni tayyorlamoqdamiz", - deydi professor Baxtiyor Nurmatov. "Bizning bitiruvchilarimiz allaqachon turli sohalarda, jumladan metallurgiyada 3D-bosmani joriy etish bo'yicha loyihalarni ishlab chiqmoqdalar".

Istiqbollar va muammolar

Aniq salohiyatga qaramay, O'zbekiston metallurgiyasida 3D-bosmani joriy etish bir qator muammolarga duch kelmoqda:

• Uskunalarning yuqori narxi
• Mavjud ishlab chiqarish jarayonlarini moslashtirish zarurati
• Sanoat miqyosida yetarli tajribaning yo'qligi

Biroq, ekspertlar kelajakka optimistik qaraydilar. "Bizda metallurgiyada 3D-bosmani muvaffaqiyatli joriy etish uchun zarur bo'lgan barcha narsalar mavjud: davlat qo'llab-quvvatlashi, biznesning o'sib borayotgan qiziqishi va iste'dodli yoshlar", - deydi Innovatsion texnologiyalar markazi direktori Farhod Inoyatov.

Davlat qo'llab-quvvatlashi rivojlanish katalizatori sifatida

O'zbekiston hukumati innovatsion texnologiyalarni joriy etishni faol qo'llab-quvvatlamoqda. "Raqamli O'zbekiston-2030" dasturi doirasida additiv texnologiyalarni rivojlantirish uchun sezilarli investitsiyalar ko'zda tutilgan. Bu metallurgiyada 3D-bosma bilan tajriba o'tkazishga tayyor kompaniyalar uchun qulay muhit yaratadi.

"Biz ishlab chiqarishni optimallashtirish va yuqori texnologiyali ish o'rinlarini yaratish uchun 3D-bosmada katta salohiyatni ko'ramiz", - deydi Innovatsion rivojlanish vazirligi vakili Jamshid Xo'jayev. "Bizning vazifamiz - fan, biznes va davlat bu texnologiyalarni joriy etish uchun birgalikda ishlaydigan ekotizim yaratishdir".

Kelajakka nazar

Garchi O'zbekiston metallurgiyada 3D-bosmani o'zlashtirish yo'lining boshida turgan bo'lsa-da, rivojlanish sur'atlari va davlat qo'llab-quvvatlashi optimistik istiqbollarni yaratadi. Mamlakatning boshqa sohalarida ushbu texnologiyani qo'llash tajribasi uni metallurgiya ishlab chiqarishiga joriy etish uchun yaxshi poydevor bo'lib xizmat qiladi.

"Biz nafaqat jahon tendentsiyalariga ergashamiz, balki sanoatda 3D-bosmadan foydalanishning o'ziga xos yondashuvini yaratishga intilamiz", - deydi Navoiy kon-metallurgiya kombinatining yetakchi muhandisi Akmal Rahimov. "Bizda nafaqat yetakchilarni quvib yetish, balki dunyoga o'z innovatsion yechimlarimizni taklif qilish imkoniyati bor".

O'zbekiston metallurgiyada texnologik inqilob ostonasida turibdi. Garchi yo'l uzoq bo'lsa-da, dastlabki qadamlar allaqachon qo'yilgan. Ta'limning rivojlanishi, davlat qo'llab-quvvatlashi va biznesning o'sib borayotgan qiziqishi bilan 3D-bosma mamlakatning metallurgiya sohasini modernizatsiya qilishning asosiy omili bo'lish uchun barcha imkoniyatlarga ega.