Buyuk olim va davlat arbobi Mirzo Ulug‘bekka tegishli noyob piyola Britaniya muzeyida saqlanadi.
Ushbu piyola, yashil nefritdan tayyorlangan, muzeyning eng qimmatbaho eksponatlaridan biridir. U Samarqandda ishlab chiqarilgan va o‘rta asr Sharq san’atining durdona asari deb hisoblanishi mumkin.
Piyola, Britaniya muzeyida №1959,1120.1 raqami bilan ro‘yxatga olingan, 1420 dan 1449 yilgacha Samarqandda yaratilgan. U oval shaklga ega bo‘lib, hajmi 200-250 ml ni tashkil qiladi. Qadimgi afsonaga ko‘ra, nefritdan yasalgan idishlar zaharli suyuqliklarni aniqlay olishgan.
Ushbu piyola, Turkistonning sharqida, Kunlun tog‘lari yaqinida, Xotandan olingan nefritdan tayyorlangan. Olim va davlat arbobi Mirzo Ulug‘bek bu materialni yuqori baholagan: Amir Temur maqbarasi ustida o‘rnatilgan tosh ham nefritdan yasalgan.
Piyolaning Britaniya muzeyida qanday paydo bo‘lgani aniq emas. Ba'zi manbalarga ko‘ra, u Mirzo Ulug‘bekning shogirdi Ali Kushchiy tomonidan Turkiyaga olib kelingan. U Istanbulga o‘z ustozining ilmiy merosini davom ettirish uchun kelgan va, ehtimol, ushbu piyolani esdalik sifatida olib ketgan.
Noyob piyola haqida birinchi bo‘lib britaniyalik olimlar Ralf Pinder-Uilson va Uilyam Uotson ma'lum qilgan. Hozirgi kunga qadar u butun dunyo bo‘ylab, jumladan, Xitoy, AQSH, Kanada va Avstraliyada bir qator yirik ko‘rgazmalarda namoyish etilgan.
Ushbu noyob piyola o‘rta asr Sharq san'atining yuqori darajasini va buyuk ajdodimiz Mirzo Ulug‘bekning bebaho merosini yana bir bor tasdiqlaydi.